Zastosowanie probiotyków w sporcie – Stanowisko ISSN 2019

Międzynarodowy Instytut Żywienia w  Sporcie (ISSN) opublikował 21 grudnia 2019 r. stanowisko dotyczące zastosowania probiotyków w sporcie. Jest to zdecydowanie najciekawszy dokument dla dietetyka sportowego jaki ukazał się pod koniec roku 2019 i gorąco zachęcam do przestudiowania całości (link do pełnego dokumentu).

Międzynarodowy zespół naukowców donosi, że niektóre probiotyki mogą wspierać funkcje układu immunologicznego, redukować infekcje dróg oddechowych i zaburzenia przewodu pokarmowego, podczas gdy inne szczepy mogą poprawiać funkcję bariery jelitowej, wchłanianie składników odżywczych oraz regenerację i wydajność u sportowców. 

Autorzy, kierowani przez dr Ralfa Jaegera zauważyli, że korzyści ze stosowania probiotyków są specyficzne dla danego szczepu, dlatego sportowcy i konsumenci powinni używać tylko szczepów, które są poparte danymi klinicznymi. Zachęcam do przestudiowania przeglądu badań dotyczących wpływu probiotyków na wynik sportowy, funkcje układu immunologicznego i funkcje układu pokarmowego u sportowców (link do tabeli).

„Jeśli chodzi o branżę, artykuł jasno określa, jakie szczepy mają klinicznie potwierdzone działanie u sportowców i jakie są te szczególne korzyści”, powiedział dr Jaeger. „Podkreśla efekty specyficzne dla szczepów i skuteczne dawki. Firma marketingowa może wykorzystać stanowisko jako wytyczne dla rozwoju produktu. Stanowisko wskazuje również kierunku rozwoju w przyszłości w tym obszarze.”

Kluczowe wnioski z omawianego Stanowiska ISSN dotyczącego probiotyków w sporcie zostały sformułowane następująco:

1. Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które podawane w odpowiednich ilościach przynoszą korzyści zdrowotne organizmowi gospodarza (FAO / WHO).
2. Podawanie probiotyków wiąże się z wieloma korzyściami zdrowotnymi, przy czym najczęściej badanymi aplikacjami są zdrowie jelit i układu odpornościowego.
3. Pomimo istnienia wspólnych, podstawowych mechanizmów działania probiotyków, korzyści zdrowotne wynikające ze stosowania probiotyków zależą przede wszystkim od zastosowanego szczepu i dawki.
4. Sportowcy mają różne kompozycje mikroflory jelitowej, które wydają się odzwierciedlać poziom aktywności fizycznej gospodarza w porównaniu do osób siedzących, przy czym różnice są związane przede wszystkim z ilością treningu i ilością spożywanego białka. Nie wiadomo, czy różnice w składzie mikroflory jelitowej wpływają na skuteczność probiotykoterapii.
5. Główną funkcją jelit jest trawienie pokarmu i wchłanianie składników odżywczych. U sportowców niektóre szczepy probiotyków mogą zwiększać wchłanianie kluczowych składników odżywczych, takich jak aminokwasy i wpływać na właściwości wielu składników żywności.
6. Osłabienie funkcji układu immunologicznego u sportowców pojawia się wraz z narastaniem obciążeń treningowych, stresu psychicznego, zaburzeń snu i ekstremalnych warunków środowiskowych. Może to przyczyniać się do zwiększonego ryzyka infekcji dróg oddechowych. W niektórych sytuacjach, takich jak narażenie na tłumy, podróże zagraniczne i zła higiena w domu, a także miejsca treningów lub zawodów, narażenie sportowców na patogeny może być podwyższone, co prowadzi do zwiększenia liczby zakażeń. Około 70% układu odpornościowego znajduje się w jelitach i wykazano, że suplementacja probiotykami promuje sprawną odpowiedź immunologiczną. W populacji sportowej określone szczepy probiotyczne mogą zmniejszyć liczbę epizodów, nasilenie i czas trwania infekcji górnych dróg oddechowych.
7. Wykazano, że intensywne, długotrwałe ćwiczenia fizyczne, szczególnie w upale, zwiększają przepuszczalność jelit, co potencjalnie może prowadzić do ogólnoustrojowej toksemii. Specyficzne szczepy probiotyczne mogą poprawić integralność funkcji bariery jelitowej u sportowców.
8. Podawanie wybranych szczepów probiotycznych o charakterze przeciwzapalnym powiązano z poprawą regeneracji po ćwiczeniach fizycznych prowadzących do uszkodzeń mięśni.
9. Minimalna skuteczna dawka i metoda podawania konkretnego szczepu probiotycznego zależy od badań naukowych dla tego konkretnego szczepu. Produkty zawierające probiotyki muszą zawierać rodzaj, gatunek i szczep każdego żywego mikroorganizmu na etykiecie, a także całkowitą szacunkową ilość każdego szczepu probiotycznego na koniec okresu trwałości produktu, mierzoną za pomocą jednostek tworzących kolonie (CFU) lub ilości żywych komórek.
10. Przedkliniczne i wczesne badania na ludziach wykazały potencjalne korzyści probiotyków dla populacji sportowej, które obejmują poprawę składu ciała i beztłuszczowej masy ciała, normalizację związanych z wiekiem spadków poziomu testosteronu, zmniejszenie stężenia kortyzolu wskazujące na lepszą reakcję na stresor fizyczny lub psychiczny, zmniejszenie stężenia mleczanu indukowanego wysiłkiem fizycznym oraz zwiększoną syntezę neuroprzekaźników, poprawę funkcji poznawczych i nastroju. Te potencjalne korzyści wymagają jednak potwierdzenia w bardziej rygorystycznych badaniach na ludziach i populacji sportowej.

Jäger, R., Mohr, A.E., Carpenter, K.C. et al. International Society of Sports Nutrition Position Stand: Probiotics. J Int Soc Sports Nutr 16,62 (2019).