Dieta zdrowa dla mózgu

Data i autor:

Udowodniono, że dieta śródziemnomorska, bogata w owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste, orzechy, oliwę z oliwek i ryby, ma właściwości korzystne dla układu sercowo-naczyniowego, przeciwzapalne, a także neuroprotekcyjne (1). Przestrzeganie zaleceń diety śródziemnomorskiej wiąże się z wolniejszym tempem wystąpienia zaburzeń kognitywnych, zmniejszonym ryzykiem upośledzenia funkcji poznawczych oraz demencji (2, 3, 4, 5). Przeprowadzony w 2017 r. przegląd systematyczny i metaanaliza dziewięciu prospektywnych badań kohortowych wykazała, że osoby żywiące się zgodnie z zasadami diety śródziemnomorskiej posiadały 21% mniejsze ryzyko rozwoju zaburzeń poznawczych od osób odżywiających się w sposób najbardziej odbiegający od tego systemu żywienia w okresie od 2,2 do 12 lat (6). Zgodnie z opublikowanymi ostatnio wynikami badania przestrzeganie zasad diety śródziemnomorskiej w wieku dorosłym wiązało się z lepszą wydajnością poznawczą uczestników w wieku średnim (7).

Dieta MIND – zdrowa dla mózgu

Całkiem niedawno zaproponowano alternatywę dla diety śródziemnomorskiej w postaci diety MIND (ang. Mediterranean-DASH diet Intervention for Neurodegeneration Delay). Dieta MIND jest połączeniem diety śródziemnomorskiej oraz diety DASH, stosowanej w celu leczenia nadciśnienia tętniczego. Jest zmodyfikowaną wersją diety śródziemnomorskiej zawierającą dodatek większej ilości produktów o udokumentowanym wpływie na demencję. Do takich produktów należą np. zielone warzywa liściaste, owoce jagodowe, orzechy. Aktualnie wiemy już, że przestrzeganie zasad diety MIND może zmniejszać ryzyko wystąpienia zaburzeń poznawczych (8) i choroby Alzheimera (9). Może również poprawiać funkcje kognitywne (10). W dużej, reprezentatywnej populacji osób starszych, przestrzeganie diety MIND oraz diety śródziemnomorskiej było związane z lepszymi funkcjami poznawczymi i niższym ryzykiem upośledzenia funkcji poznawczych (1).

Dieta zdrowa dla mózgu w literaturze naukowej

W 2019 r. ukazało się duże 12-letnie badanie Australijskie dotyczące wpływu diety śródziemnomorskiej i diety MIND na starzenie się mózgu i funkcje kognitywne u osób starszych. Wyniki sugerują, że przestrzeganie zdrowego sposobu żywienia jest związane z zachowaniem struktury i funkcji mózgu, a także wolniejszym spadkiem funkcji poznawczych. Dieta MIND wykazuje dodatkowe korzyści ponad dietę śródziemnomorską (11). W skorygowanych modelach regresji logistycznej przestrzeganie diety MIND, ale nie diety śródziemnomorskiej, wiązało się ze zmniejszonym prawdopodobieństwem upośledzenia funkcji poznawczych w ciągu 12 lat.

W listopadzie 2019 r. ukazał się przegląd dostępnej literatury, który miał na celu weryfikację związku pomiędzy przestrzeganiem zasad diet: śródziemnomorskiej, DASH i MIND, a spadkiem zdolności poznawczych, demencją i chorobą Alzheimera (12).

Obecne dowody naukowe sugerują, że przestrzeganie diety śródziemnomorskiej, DASH lub MIND wiąże się z mniejszym pogorszeniem funkcji poznawczych i niższym ryzykiem choroby Alzheimera. Dowody na powiązanie tych diet z ryzykiem demencji są niespójne. Badania obserwacyjne wskazują że dieta MIND może być skuteczniejsza w prewencji spadku zdolności poznawczych i choroby Alzheimera niż dieta śródziemnomorska i DASH. Ponadto przestrzeganie diety śródziemnomorskiej wydaje się skuteczniej chronić przed chorobą Alzheimera niż przestrzeganie diety DASH. Podczas analizy badań zawartych w przeglądzie oceniono wpływ spożycia poszczególnych składników diet śródziemnomorskiej, DASH i MIND na ryzyko pogorszenia funkcji umysłowych, choroby Alzheimera i demencji i wywnioskowano, że spożycie oliwy z oliwek wydaje się być ważnym elementem leżącym u podstaw neuroprotekcyjnego działania tych diet (12).

Podsumowanie

Warto pamiętać, że dieta zdrowa dla mózgu, styl życia i aktywność fizyczna to najskuteczniejsze wynalezione do tej pory środki prewencji chorób neurodegeneracyjnych.

W planach żywieniowych swoich podopiecznych zawodników sportów walki uwzględniam stale produkty o charakterze neuroprotekcyjnym np. zielone warzywa liściaste, owoce jagodowe, orzechy, oliwę z oliwek, tłuste ryby. W szczególności warto zadbać o ich wysoką podaż z dietą w okresie przygotowawczym do walki, podczas sparingów, sesji wiążących się z wysokim ryzykiem ekspozycji na łagodne urazowe uszkodzenia mózgu (mTBI), w celu maksymalizacji potencjału ochronnego i regeneracyjnego ośrodkowego układu nerwowego.


Kliknij tutaj, aby rozwinąć listę źródeł

    1. McEvoy CT, Guyer H, Langa KM, Yaffe K. Neuroprotective Diets Are Associated with Better Cognitive Function: The Health and Retirement Study. J Am Geriatr Soc. 2017 Aug;65(8):1857-1862.
    2. Lourida I, Soni M, Thompson-Coon J, Purandare N, Lang IA, Ukoumunne OC, Llewellyn DJ. Mediterranean diet, cognitive function, and dementia: a systematic review. Epidemiology. 2013 Jul;24(4):479-89.
    3. van de Rest O, Berendsen AA, Haveman-Nies A, de Groot LC. Dietary patterns, cognitive decline, and dementia: a systematic review. Adv Nutr. 2015 Mar 13;6(2):154-68.
    4. Feart C, Samieri C, Barberger-Gateau P. Mediterranean diet and cognitive health: an update of available knowledge. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2015 Jan;18(1):51-62.
    5. Singh B, Parsaik AK, Mielke MM, Erwin PJ, Knopman DS, Petersen RC, Roberts RO. Association of mediterranean diet with mild cognitive impairment and Alzheimer's disease: a systematic review and meta-analysis. J Alzheimers Dis. 2014;39(2):271-82.
    6. Wu L, Sun D. Adherence to Mediterranean diet and risk of developing cognitive disorders: An updated systematic review and meta-analysis of prospective cohort studies. Sci Rep. 2017 Jan 23;7:41317.
    7. McEvoy CT, Hoang T, Sidney S, Steffen LM, Jacobs DR Jr, Shikany JM, Wilkins JT, Yaffe K. Dietary patterns during adulthood and cognitive performance in midlife: The CARDIA study. Neurology. 2019 Apr 2;92(14):e1589-e1599.
    8. Morris MC, Tangney CC, Wang Y, Sacks FM, Barnes LL, Bennett DA, Aggarwal NT. MIND diet slows cognitive decline with aging. Alzheimers Dement. 2015 Sep;11(9):1015-22.
    9. Morris MC, Tangney CC, Wang Y, Sacks FM, Bennett DA, Aggarwal NT. MIND diet associated with reduced incidence of Alzheimer's disease. Alzheimers Dement. 2015 Sep;11(9):1007-14.
    10. Berendsen AM, Kang JH, Feskens EJM, de Groot CPGM, Grodstein F, van de Rest O. Association of Long-Term Adherence to the MIND Diet with Cognitive Function and Cognitive Decline in American Women. J Nutr Health Aging. 2018;22(2):222-229.
    11. Hosking DE, Eramudugolla R, Cherbuin N, Anstey KJ. MIND not Mediterranean diet related to 12-year incidence of cognitive impairment in an Australian longitudinal cohort study. Alzheimers Dement. 2019 Apr;15(4):581-589.
    12. van den Brink AC, Brouwer-Brolsma EM, Berendsen AAM, van de Rest O. The Mediterranean, Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH), and Mediterranean-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay (MIND) Diets Are Associated with Less Cognitive Decline and a Lower Risk of Alzheimer's Disease-A  Review. Adv Nutr. 2019 Nov 1;10(6):1040-1065.
keyboard_arrow_up