Kurkumina i urazowe uszkodzenia mózgu

W obliczu stresu oksydacyjnego, który następuje po urazowym uszkodzeniu mózgu (TBI), mózg składający się głównie z wielonienasyconych kwasów tłuszczowych staje się bardziej podatny na peroksydację lipidów, która może uszkadzać białka neuronalne. Obecnie posiadamy coraz więcej dowodów naukowych, ze kurkumina może być przydatna w sytuacji takiej jak urazowe uszkodzenia mózgu.

Właściwości neuroprotekcyjne kurkuminy

Kurkumina, bioaktywny składnik przyprawy kurkumy (Curcuma longa), ma długą historię stosowania ze względu na swoje właściwości antyoksydacyjne. Kurkumina jest aktywatorem szlaku Nrf2 chroniącego przed skutkami stresu oksydacyjnego. Kilka badań wykazało właściwości przeciwutleniające kurkuminy w modelach gryzoni z TBI (1, 2, 3). Silne działanie antyoksydacyjne kurkuminy zostało zaobserwowane również w obliczu diety obfitej w tłuszcze nasycone (2). W tym badaniu kurkumina zredukowała utlenianie białek i wpłynęła korzystnie na normalizację stężenia BDNF, synapsyny I i CREB, które zostały zmienione po TBI. Ponadto suplementacja przeciwdziałała zaburzeniom poznawczym spowodowanym przez TBI. Kurkumina jest aktywatorem szlaku Nrf2 chroniącego przed skutkami stresu oksydacyjnego (4).

Właściwości przeciwzapalne kurkuminy

Kurkumina znana jest również ze swoich właściwości przeciwzapalnych. Hamuje aktywację czynnika transkrypcyjnego NF-kB, który reguluje uwalnianie wielu cytokin prozapalnych, w tym IL-1β (5, 6). Suplementacja kurkuminą poprzedzająca TBI zmniejszała indukowany nim obrzęk mózgu, przy jednoczesnej zredukowanej aktywacji NF-κB, ekspresji IL-1β i AQP4 (7). W innym badaniu dowiedziono, że suplementacja kurkuminą przed urazem skutecznie utrzymuje homeostazę energii po urazie. Świadczy o tym wzrost białek mitochondrialnych, w tym kinazy białkowej aktywowanej AMP (AMPK) i kinazy uMtCK (8). AMPK jest ważnym przekaźnikiem homeostazy energii komórek. Normalizacja AMPK po urazie mózgu jest dobrym wskaźnikiem utrzymania homeostazy energii komórkowej.

Kurkumina, a konwersja ALA do DHA i EPA

Wykazano również, że kurkumina może zwiększać konwersję ALA do DHA, kwasu tłuszczowego o najsilniejszym, udokumentowanym działaniu neuroprotekcyjnym. Może to wpływać korzystnie na potencjał ochronny podczas TBI (9). Konwersja ALA do EPA i DHA zachodzi z niewielką wydajnością. Przez to nie należy polegać wyłącznie na ALA jako źródle kwasów omega 3 w diecie (10). Warto zwrócić na to uwagę, w szczególności u wegetarian i wegan będących w ekspozycji na żywieniowy niedobór DHA.

Biodostępność kurkuminy

Chociaż efekty neuroprotekcyjne kurkuminy wydają się być zależne od dawki, nie wykazuje ona zbyt wysokiej biodostępności. Głównym ograniczeniem terapeutycznego potencjału kurkuminy jest słaba rozpuszczalność, niska absorpcja z jelit, szybki metabolizm i szybka eliminacja ogólnoustrojowa. Dawki rzędu 10-12 g podawane doustnie powodują niewielki przyrost tego związku w krążeniu. Opracowano różne formy w celu zwiększenia biodostępności kurkuminy obejmujące emulsje, nanokryształy i liposomy. Dla przykładu połączenie kurkuminy z pochodnymi celulozowymi i tokoferolem oraz palmitynianem askorbylu powoduje 46-krotnie zwiększenie absorbcji w porównaniu ze standardyzowaną kurkuminą (11). W badaniu Shoba i wsp. z 1998 r. wykazali, że połączenie kurkuminy z piperyną może zwiększać biodostępność kurkuminy o 2000% lub 20-krotnie (12).

Kurkumina i urazowe uszkodzenia mózgu – podsumowanie

Konieczne jest przeprowadzenie badań wśród ludzi, w szczególności w populacji sportowców, z użyciem kurkuminy w prewencji urazowego uszkodzenia mózgu. Dotychczas żadne ceniona organizacja żywienia w sporcie na świecie, ani badacz nie wydał rekomendacji spożycia kurkuminy w prewencji TBI. Nie mniej jednak kurkumina, składnik popularnej w Indiach przyprawy kurkumy, stanowi bezpieczny suplement diety o charakterze przeciwzapalnym, o potencjalnych właściwościach neuroprotekcyjnych i warto okresowo rozważyć jego użycie w suplementacji zawodnika sportów walki.

Jeżeli interesuje cię tematyka urazowych uszkodzeń mózgu i neuroprotekcji w sporcie koniecznie zapisz się na szkolenie online.