Nawyki żywieniowe zawodników sportów walki

Data i autor:

W 2019 r. przeprowadziłem w grupie 153 zawodników sportów walki badanie Ocena poziomu wiedzy zawodników sportów walki dotycząca konsekwencji neurologicznych indukowanych ciosami oraz neuroprotekcji żywieniowej. W badaniu zostały zbadane również nawyki żywieniowe zawodników sportów walki w Polsce. Uczestnicy badania wypełnili dzienniki żywieniowe określające częstotliwość spożycia poszczególnych produktów żywnościowych. Poniższa tabela ukazuje częstotliwość spożycia różnych grup produktów wśród zawodników sportów walki w Polsce.

Tabela 1. Częstotliwość spożycia różnych grup produktów wśród zawodników sportów walki w Polsce
Produkt żywieniowy Kilka razy w tygodniu lub częściej Raz w tygodniu 2-3 razy w miesiącu Raz w miesiącu lub rzadziej
Zielone warzywa liściaste (np. szpinak, jarmuż, sałata, rukola) 65% 25% 7% 3%
Inne warzywa (np. brokuły, dynia, pomidor, papryka, groszek, buraki, cebula, cukinia, marchew, brokuły, ziemniaki) 91% 7% 4% 0%
Owoce jagodowe (np. truskawki, borówki, jagody, maliny, aronia) 42% 33% 20% 5%
Orzechy (np. włoskie, laskowe, brazylijskie, nerkowca) 51% 25% 15% 9%
Produkty mleczne (np. mleko, kefir, jogurt naturalny, twaróg, ser) 68% 17% 10% 5%
Oliwa z oliwek 57% 20% 12% 11%
Olej lniany 9% 19% 25% 47%
Tran 27% 11% 24% 38%
Nasiona roślin strączkowych (np. fasola, ciecierzyca, soja, soczewica) 17% 30% 28% 25%
Tłuste ryby morskie (np. łosoś, śledź, halibut, makrela, sardynki) 15% 43% 27% 15%
Mięso nieprzetworzone (np. drób, wołowina, wieprzowina) 82% 12% 2% 4%
Przetwory mięsne (np. szynka, salami, kiełbasa) 36% 28% 18% 18%
Żywność fast food (np. frytki, cheeseburger, zapiekanka, hamburger, hot dog) 8% 30% 38% 24%
Wyroby cukiernicze i słodycze (np. ciasto, słodkie przekąski, ciastka, drożdżówki, lody, budyń, batony, cukierki, pączki) 25% 42% 25% 8%
Alkohol (np. piwo, wódka, whisky, wino) 5% 16% 34% 45%
Kofeina (np. napoje energetyczne, coca-cola, kawa, żele energetyczne) 58% 23% 14% 5%
Przyprawy (np. kurkuma, rozmaryn, cynamon) 52% 27% 15% 6%

Czy zawodnicy sportów walki jedzą odpowiednią ilość ryb?

Co prawda aż 67% badanych poprawnie wskazało tłuste ryby morskie, tran, algi morskie jako źródło kwasów tłuszczowych o najsilniejszym działaniu neuroprotekcyjnym, jednakże dziennik żywieniowy wypełniony przez respondentów dowodzi zdecydowanie zbyt niskiego spożycia tych produktów wśród zawodników sportów walki w Polsce. Zaledwie 15% badanych spożywa tłuste ryby morskie w wystarczającej ilości, czyli kilka razy w tygodniu lub częściej, w celu pokrycia podstawowego zapotrzebowania na DHA i EPA, czyli 250 mg na dobę (Jarosz i wsp. 2017), nie mówiąc już o zwiększonym zapotrzebowaniu wśród zawodników sportów kontaktowych.

Przypomnijmy, że najniższą, odnotowaną w badaniu na sportowcach dawką DHA, wykazującą skuteczność w redukcji łańcucha lekkich neurofilamentów (NfL), biomarkera uszkodzenia neuronów, jest 2 g dziennie. 43% badanych spożywa tłuste ryby morskie raz w tygodniu, 27% 2-3 razy w miesiącu, natomiast 15% raz w miesiącu lub rzadziej i takie ilości nie są w stanie zaspokoić zapotrzebowania na DHA i EPA. Zdecydowanie częściej zawodnicy wybierają jako regularne źródło białka nieprzetworzone mięso (82%), przetwory mięsne (36%) i produkty mleczne (67%), czyli produkty nie posiadające kwasów omega 3.

Co jeszcze wiemy o nawykach żywieniowych zawodników sportów walki?

W dzienniku żywieniowym badani zawodnicy odpowiedzieli na pytanie dotyczące częstotliwości spożycia produktów żywnościowych. Wśród produktów, o które zostali zapytani znalazły się również produkty o potencjale neuroprotekcyjnym. Regularnością (kilka razy w tygodniu lub częściej) w spożyciu zielonych warzyw liściastych, owoców jagodowych, orzechów, oliwy z oliwek i tranu wykazało się zaledwie odpowiednio 65%, 42%, 51%, 57% i 27% badanych.

58% badanych spożywa kilka razy w tygodniu lub częściej kofeinę. Jej spożycie może mieć działanie ergogeniczne w sportach walki, jednak w przypadku wystąpienia zaburzeń snu towarzyszących wstrząśnieniu mózgu, warto ograniczyć jej spożycie (Davis, 2015). 5% i 16% spożywa odpowiednio kilka razy w tygodniu lub częściej i raz w tygodniu alkohol, którego spożycie może być indukowane przez zaburzenia neurologiczne wynikające z urazów mózgu (Alcock i wsp. 2018). Ponadto 25% i 42% badanych spożywa odpowiednio kilka razy w tygodniu lub częściej i raz w tygodniu wyroby cukiernicze oraz słodycze. 8% i 30% spożywa odpowiednio kilka razy w tygodniu lub częściej i raz w tygodniu żywność fast food. Obie grupy produktów nie są rekomendowane przez ogólnie przyjęte zasady zdrowego odżywiania (Jarosz i wsp. 2017).

Podsumowanie – nawyki żywieniowe zawodników sportów walki

Jak widać nawyki żywieniowe zawodników sportów walki w Polsce świadczą o pewnych brakach edukacji żywieniowej tej grupy. Należałoby przeprowadzić więcej badań w tym zakresie i zaplanować szerszą edukację tej grupy sportowców w zakresie zdrowego odżywiania.

Kliknij tutaj, aby rozwinąć listę źródeł

1. Jarosz M. (red.) Normy żywienia dla populacji polskiej, Wyd. IŻŻ, Warszawa 2017

2. Davis J, Canty G. Are Sports-Related Concussions Giving You a Headache? Mo Med. 2015 May-Jun;112(3):187-91. 

3. Alcock B, Gallant C, Good D. The relationship between concussion and alcohol consumption among university athletes. Addict Behav Rep. 2018 Feb 6;7:58-64.
keyboard_arrow_up