PQQ – od gwiezdnego pyłu po mitochondria

PQQ, czyli pirolochinolinochinon jest odkrytą niedawno substancją o charakterze antyoksydacyjnym występującą praktycznie we wszystkich organizmach. Odpowiada on za prawidłowe funkcjonowanie oraz przekazywanie elektronów w naszych „fabrykach energetycznych” – mitochondriach. Substancja ta chroni nasze mitochondria przed wolnymi rodnikami o wiele wydajniej niż najsilniejsze z poznanych przez nas antyoksydantów. Jako istotny i niezbędny komponent procesów związanych z transferem energii w żywych komórkach, PQQ jest zaawansowaną, organiczną molekułą, którą naukowcy zidentyfikowali w gwiezdnym pyle zebranym z komet przechodzących przez nasz układ słoneczny. Rozpoczęto dyskusję, czy PQQ nie powinno zostać oznaczone jako jedna z nowych witamin, ze względu na jej bardzo istotną funkcję. Dużą część PQQ musimy dostarczać z pożywieniem, gdyż u ludzi wytwarzanie PQQ zachodzi w niewielkiej ilości (1). Do produktów zawierających znaczące ilości PQQ należą: natto, soja, szpinak, tofu, zielona herbata, zielona papryka, pietruszka, kiwi, musztarda (2, 3).

Wykazano następujące korzyści związane z PQQ:

• Działa przeciwzapalnie (20mg przy masie ciała 70kg przez 3 tyg) – zmniejszyło poziom CRP oraz IL-6 oraz TMAO. Zmniejsza stres oksydacyjny poprzez ochronne działanie na mitochondria (4).
• Pobudza CREB, który wpływa korzystnie na biogenezę mitochondriów i wzrost BDNF. Aktywuje PGC1-alfa, które wspiera korzystnie biogenezę mitochondriów (5). Zwiększa poziom NGF (6).
• Wpływa korzystnie na jakość snu, nastrój oraz zmniejsza uczucie zmęczenia (7).
• Działa neuroprotekcyjnie (10). Chroni przed uszkodzeniami wtórnymi wywołanymi aktywacją iNOS w modelu zwierzęcym poddanym uszkodzeniu rdzenia kręgowego (8). W modelu zwierzęcym chroni przed uszkodzeniami neuronów wywołanymi stresem oksydacyjnym poprzez wpływ na gen DJ-1 (9). Obniża poziom złogów alfa-synukleiny. Zmniejsza ekscytotoksyczność poprzez zmniejszenie sygnalizacji receptora NMDA. Może sprzyjać wzrostowi zdolności kognitywnych (17).
• W modelach zwierzęcych działa kardioprotekcyjnie (11). W porównaniu do beta-blokera metaprololu PQQ jest skuteczniejsze w ochronie mitochondriów przed uszkodzeniami spowodowanymi niedokrwieniem/reperfuzją.[12] Wspiera funkcje mitochondriów i zapobiega uszkodzeniom oksydacyjnym w miocytach (13).
• Wspiera funkcje układu immunologicznego w modelu zwierzęcym (14, 15).
• Może poprawiać wrażliwość insulinową. Poprzez prooksydacyjne zmiany wewnątrz komórki, PQQ może wytwarzać nadtlenek wodoru, który następnie upośledza funkcję PTP1B. Ponieważ PTP1B wpływa niekorzystnie na wrażliwość insulinową, efektem jest kompensacyjny wzrost sygnału insulinowego (16).

PQQ jest niewątpliwie obiecującą substancją w terapii wielu dolegliwości metabolicznych, jednak potrzebuje znacznie większych dowodów naukowych i potwierdzenia w bardziej wiarygodnych próbach.

Minimalna skuteczna dawka zapewniająca widoczne korzyści wymienione powyżej to 20mg dziennie. Aby zwiększyć biodostępność PQQ należy połączyć suplementację nim z koenzymem Q10 w zredukowanej formie, czyli ubichinolem. W większości suplementów dostępną formą pqq jest sól dwusodowa pirolochinolinochinonu. Dawka 20mg przez 12 tygodni nie wykazała żadnej toksyczności u ludzi (17).